เคลือบโฉนดที่ดิน ได้หรือไม่ มีผลอย่างไร ?

การเคลือบโฉนดที่ดิน ไม่แนะนำให้ทำเป็นอย่างยิ่ง และอาจก่อให้เกิดปัญหาตามมาได้

แม้ว่าจะไม่มีกฎหมายบัญญัติห้ามโดยตรงว่า “ห้ามเคลือบโฉนดที่ดิน” แต่ในทางปฏิบัติ กรมที่ดินและเจ้าหน้าที่ที่ดินไม่แนะนำให้ทำการเคลือบโฉนด และการเคลือบโฉนดที่ดินสามารถส่งผลกระทบดังนี้:

ผลเสียของการเคลือบโฉนดที่ดิน:

1. ปัญหาในการทำธุรกรรม:
   • ไม่สามารถบันทึกรายการเปลี่ยนแปลงทางทะเบียนได้: ด้านหลังของโฉนดที่ดิน (สารบัญจดทะเบียน) เป็นส่วนสำคัญที่เจ้าหน้าที่จะต้องใช้บันทึกรายการเปลี่ยนแปลงสิทธิและนิติกรรมต่างๆ เช่น การซื้อขาย, การจำนอง, การโอนมรดก, การแบ่งแยก, การถูกอายัด เป็นต้น หากเคลือบพลาสติกทับไปแล้ว จะไม่สามารถพิมพ์หรือเขียนรายการจดทะเบียนเพิ่มเติมได้
   • เจ้าหน้าที่อาจปฏิเสธการทำนิติกรรม: เมื่อไม่สามารถบันทึกรายการได้ เจ้าหน้าที่อาจปฏิเสธการทำนิติกรรมที่เกี่ยวข้องกับโฉนดฉบับนั้นๆ
2. ปัญหาในการตรวจสอบความแท้จริงของเอกสาร:
   • การเคลือบอาจทำให้เจ้าหน้าที่หรือผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบลักษณะทางกายภาพของโฉนด เช่น ลายน้ำ, เนื้อกระดาษ, หมึกพิมพ์ หรือลักษณะพิเศษอื่นๆ เพื่อพิสูจน์ความแท้จริงได้ยากขึ้น
   • อาจทำให้เกิดความสงสัยว่าเป็นการพยายามปกปิดร่องรอยการแก้ไขหรือปลอมแปลงเอกสาร
3. ความเสียหายต่อตัวโฉนด:
   • ความร้อนจากการเคลือบอาจทำให้เนื้อกระดาษของโฉนดที่อาจมีอายุมากหรือเปราะบางอยู่แล้ว เสียหายหรือกรอบได้
   • สารเคมีในพลาสติกเคลือบ ในระยะยาวอาจทำปฏิกิริยากับหมึกพิมพ์หรือเนื้อกระดาษ ทำให้สีซีดจางหรือเอกสารเสื่อมสภาพเร็วขึ้น
   • หากมีความจำเป็นต้องลอกพลาสติกที่เคลือบออก อาจทำให้เนื้อหาหรือผิวของโฉนดเสียหายฉีกขาดได้
4. อาจต้องเสียเวลาและค่าใช้จ่ายในการขอออกใบแทน:
   • หากโฉนดที่เคลือบไม่สามารถใช้ทำธุรกรรมได้ หรือเจ้าหน้าที่พิจารณาว่าเป็นโฉนดที่ “ชำรุด” ในรูปแบบหนึ่ง เจ้าของที่ดินอาจจะต้องดำเนินการขอออก “ใบแทนโฉนดที่ดิน” ซึ่งมีขั้นตอนที่ยุ่งยากกว่า ต้องมีการประกาศ และเสียค่าธรรมเนียม

ถ้าเคลือบไปแล้วทำอย่างไร?

• หากท่านได้เคลือบโฉนดไปแล้ว และยังไม่มีความจำเป็นต้องทำธุรกรรมใดๆ ก็อาจจะยังเก็บไว้เช่นนั้นได้ แต่เมื่อใดที่ต้องนำโฉนดไปติดต่อทำนิติกรรมที่สำนักงานที่ดิน ท่านอาจประสบปัญหาดังกล่าวข้างต้น
• เจ้าหน้าที่อาจแนะนำให้ท่านดำเนินการขอออกใบแทนโฉนดที่ดิน โดยให้เหตุผลว่าโฉนดฉบับเดิมอยู่ในสภาพที่ไม่เหมาะสม หรือไม่สามารถดำเนินการทางทะเบียนต่อไปได้

วิธีที่แนะนำในการเก็บรักษาโฉนดที่ดิน:

• เก็บในซองพลาสติกใส (Acid-Free): ควรเลือกซองพลาสติกคุณภาพดีที่ไม่ทำปฏิกิริยากับกระดาษ (Acid-Free, Lignin-Free) และมีขนาดพอดีกับโฉนด ซองประเภทนี้สามารถหาซื้อได้ตามร้านเครื่องเขียนขนาดใหญ่
• เก็บในแฟ้มเอกสาร: ใส่ซองพลาสติกแล้วเก็บในแฟ้มอีกชั้น เพื่อป้องกันการพับงอ
• เก็บในที่แห้งและปลอดภัย: หลีกเลี่ยงความชื้น, แสงแดดโดยตรง, และบริเวณที่อาจมีปลวกหรือแมลง
• ทำสำเนาเก็บไว้: ถ่ายสำเนาโฉนดที่ดินเก็บไว้เพื่อใช้ในการอ้างอิงทั่วไป ส่วนฉบับจริงให้เก็บรักษาไว้อย่างดี และนำออกมาใช้เมื่อจำเป็นต้องทำธุรกรรมเท่านั้น

สรุป: เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาในอนาคต ไม่ควรนำโฉนดที่ดินไปเคลือบพลาสติก แต่ควรใช้วิธีการเก็บรักษาที่เหมาะสมตามคำแนะนำข้างต้นจะดีกว่า